De tourdion was een 15
e-16
e dans die in zwang was aan de Bourgondische en Italiaanse hoven. Zowel de dames als de heren wisselen telkens huppelend van partner en draaien daarbij hand-in-hand snel om elkaar heen, vandaar de naam. Vaak werd deze vrolijke zwierigheid afgewisseld met de
basse danse, een byzonder statige en plechtige dans waarbij men elkaar hoogstens met de vingertoppen aanraakt en de voeten nauwelijks van de vloer komen.
De dans werd sterk gepopulariseerd door de beroemde Parijse muziekdrukker Pierre Attaignant. Die vond een procedure uit om gemakkelijker muzieknoten en tekst gezamenlijk te drukken. Als geprivilegeerd hofdrukker bracht hij minstens 1500 liederen en dansen op de markt, vooral van Franse componisten als Clément Janequin, Claude de Sermisy en Pierre Certon. Het kan heel goed zijn dat de componist van deze Tourdion anoniem is en Attaignant slechts de drukker - we weten het gewoon niet. Het stuk is van oorsprong instrumentaal en gaat volgens Attaignant zelf terug op een destijds (1530) bekend wijsje dat 'La Magdalena' heette.
De tekst is er veel later bijgemaakt, waarschijnlijk pas in de 20
e eeuw. Er wordt beweerd dat de auteur ene César Geoffray (1901-1972) geweest is, iemand die zich levenslang heeft ingezet voor het populariseren van volks(koor)zang en -dans. Door die tekst, die de draaierigheid meer toeschrijft aan wijn dan aan dansen, is het zomaar een drinklied geworden.... Als dit allemaal waar is, dan heeft Geoffray (of iemand anders) het in 1949 zelf ook weer ergens vandaan gehaald . In een bundeltje uit 1535 staat namelijk een ander lied met een nogal soortgelijke tekst:
[bron: Pater Taciturnus]
Quand je bois du vin claret, tout tourne.
Et quand je n’en bois point, tout ne tourne point.
Et quand n’ai maille ni denier,
Je ne bois point.
Ni belle fille à mon coucher,
Tout ne tourne point.
Et quand de ces vins blancs je bois,
Si ne sont d’Anjou ou d’Arbois,
Point ne me tourne.
Mais quand je bois du vin claret tout tourne.
sopranen
Quand je bois du vin clairet
Ami tout tourne, tourne, tourne, tourne
Aussi désormais je bois Anjou ou Arbois
Chantons et buvons,
à ce flacon faisons la guerre
Chantons et buvons, mes amis, buvons donc !
andere stemmen
Buvons bien !
Buvons mes amis, trinquons,
buvons gaimant chantons!
En mangeant un gras jambon
A ce flacon faisons la guerre!
Wanneer ik clairette-wijn drink,
vriend, dan gaat alles draaien, draaien, draaien
Daarom drink ik voortaan Anjou of Arbois.
Laten we zingen en drinken,
en deze fles soldaat maken,
Zingen en drinken we dus vrienden.
Drink erop los!
Drinken we vrienden, proost!
Drinken we met een vrolijk lied.
Terwijl we een vette ham eten
maken we deze fles soldaat!